Quy trình chiết xuất tinh dầu quế hiệu suất cao

Hôm nay LifeGreen.vn xin hướng dẫn phương pháp chiết xuất tinh dầu quế, quy trình chưng cất tinh dầu quế trên quy mô nhỏ. Công nghệ này phù hợp với điều kiện kết cấu hạ tầng hiện có và đơn giản khi thực hiện cũng như trình độ quản lý, tổ chức sản xuất của người dân vùng trồng quế trên cả nước.

Cây quế

QUY TRÌNH CHIẾT XUẤT TINH DẦU QUẾ GỒM 8 BƯỚC CƠ BẢN:

BƯỚC 1: THU HOẠCH NGUYÊN LIỆU QUẾ:

Vùng trồng quế lớn nhất nước ta ở Quảng Nam. Thu hoạch quế có 2 vụ thu hoạch chính: vào mùa xuân (gọi là vụ xuân) và vào mùa thu (gọi là vụ thu) từ tháng 1 - 2 và tháng 7 - 10 hằng năm. Thu hoạch vào các thời điểm này cây quế đang phát triển tốt nên có nhiều nhựa và dễ bóc vỏ, ít bị hư hao.

Quy trình chiết xuất tinh dầu quế từ lá, cây, hoa và vỏ. Đối với lá quế thì chưng cất ở dạng tươi còn quế vụn và quế cành nhỏ thì có thể chưng cất ở dạng tươi hoặc khô đều được nhằm giảm tổn thất tinh dầu và giữ cho màu sắc của sản phẩm đẹp hơn.

Thu hoạch vỏ quế

BƯỚC 2: XỬ LÝ NGUYÊN LIỆU QUẾ:

Quế vụn và quế cành chúng ta cần nghiền nát, nhỏ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trích ly tinh dầu trong quá trình chưng cất. Mức độ nghiền có ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu suất và chất lượng của tinh dầu khi cho ra thành phẩm.

Nếu như nghiền quá nhỏ, tạo điều kiện trích ly dễ dàng, triệt để nhưng tổn thất tinh dầu trong quá trình nghiền là khá lớn; mặt khác khi chưng cất nguyên liệu rất dễ cuốn theo hơi nước đi qua vòi voi có thể làm tắc ống dẫn hơi, gây trở ngại cho quá trình chưng cất và ảnh hưởng đến chất lượng của thành phẩm.

Nếu như nghiền quá to, tinh dầu khó tách ra, đồng thời làm giảm dung tích hữu ích của thiết bị và hơi thoát ra qua khối nguyên liệu quá nhanh sẽ bị giảm hiệu suất tách tinh dầu. Độ nghiền nhỏ nguyên liệu thích hợp nhất là qua mặt sàng khoảng từ 3 -5 mm.

Nguyên liệu lá quế thì chúng ta băm thành những đoạn nhỏ khoảng10cm hoặc nhỏ hơn sẽ giúp làm tăng dung trọng của nguyên liệu, tăng thể tích hữu ích của thiết bị chưng cất, nhờ vậy rút ngắn được quá trình chưng cất, do tinh dầu thoát ra dễ dàng hơn khi tiếp xúc với hơi nước nên sẽ nâng cao được hiệu suất quá trình tách tinh dầu ra.

Vỏ quế sau khi được sơ chế

BƯỚC 3: NGÂM NGUYÊN LIỆU QUẾ

Chúng ta cần ngâm nguyên liệu để ngậm nước để khi chưng cất tinh dầu được hơi nước lôi cuốn ra khỏi nguyên liệu được dễ dàng hơn. Theo các tài liệu nghiên cứu thì nguyên liệu được ngâm trong dd NaCl 20% (muối ăn) theo tỷ lệ rắn lỏng là 1: 2,75 (1kg nguyên liệu ngâm trong 2,75 lít dd NaCl 20%) và thời gian ngâm trong 24 giờ. Cách chiết xuất tinh dầu quế hiệu suất cao này giúp hiệu suất chưng cất tinh dầu cao nhất có thể.

BƯỚC 4: NẠP LIỆU

Nạp liệu là bước thứ 4 trong quá trình chiết xuất tinh dầu quế. Nguyên liệu sau khi ngâm sẽ được đưa vào thiết bị chưng cất bằng cách cho nguyên liệu vào bao vải đặt sẵn trong nồi chưng cất. Nguyên liệu chứa trong thiết bị không vượt quá 85% dung tích thiết bị để tránh hiện tượng trào bọt. Nguyên liệu được nạp vào tự nhiên không được quá chặt hoặc quá xốp. Vì cả hai đều giảm hiệu suất thu hồi tinh dầu. Sau khi nạp liệu cho dung dịch nước ngâm nguyên liệu vào thiết bị theo tỷ lệ như đã nêu ở phía trên đây.

Hình ảnh tại nhà máy chiết xuất tinh dầu quế

BƯỚC 5: TIẾN HÀNH CHƯNG CẤT

quá trình nạp liệu xảy ra xong, chúng ta đậy nắp, vặn chặt các khóa nắp và khóa nối sau đó tiến hành chưng cất bằng cách đun củi thông qua lò đốt trực tiếp. Thời gian đầu đun mạnh lửa để dung dịch sôi nhanh, khi thấy có giọt nước ngưng tụ đầu tiên xuất hiện ở vòi ngưng tụ thì hạ lửa và giữ áp suất sao cho hỗn hợp nước ngưng (gồm tinh dầu và nước ngưng tụ) chảy ra đều và liên tục, đồng thời mở nước làm lạnh vào thiết bị ngưng tụ và tiếp tục chưng cất trong 6 giờ liền thì kết thúc.

Lưu lượng nước làm lạnh đưa vào thiết bị ngưng tụ được khống chế để hỗn hợp nước ngưng chảy ra có nhiệt độ không quá 400 độ C. Vì nếu cao hơn, tinh dầu bay hơi và hòa tan trong nước ngưng tụ lớn khiến tinh dầu bị tổn thất.

BƯỚC 6: THU NHẬN TINH DẦU

Hỗn hợp nước chưng cất từ thiết bị ngưng tụ chảy ra qua thiết bị phân ly. Dựa vào tính chất tinh dầu quế có trọng lượng riêng lớn hơn nước nên phân lớp và chìm xuống đáy thiết bị phân ly sau đó tách ra thu được tinh dầu thô. Nước chưng ở bình phân ly chảy ra còn chứa một lượng tinh dầu do chưa phân ly triệt để hoặc ở dạng hoà tan trong nước cần được cho trở lại thiết bị chưng cất để cất cùng với mẻ sau.

Tinh dầu quế chiết xuất thành công

BƯỚC 7: ĐÓNG GÓI VÀ BẢO QUẢN

Tinh dầu thô thu nhận được có thể đựng trong bình thủy tinh màu sẫm có nắp kín và nắp được tráng parafin hoặc can nhựa màu nhưng cần có phương pháp bảo quản tốt để tránh hư hại tinh dầu cũng như giữ tinh dầu có chất lượng tốt nhất.

BƯỚC 8: THÁO VÀ XỬ LÝ BÃ

Đây là bước cuối cùng trong cách chiết xuất tinh dầu vỏ quế hiệu suất cao. Sau quá trình chưng cất, đóng van cung cấp nước làm lạnh, tắt lửa, để nguội từ 15 - 30 phút, mở nắp và tháo bã. Bã sau khi chưng cất đem phơi khô để làm nhang. Dung dịch chưng cất còn lại được tháo ra qua ống xả đáy của thiết bị sau đó dùng nước sạch vệ sinh thiết bị, kể cả nắp và vòi voi, trước khi nạp liệu cất mẻ mới.

Trên đây Life Green chỉ hướng dẫn 8 bước cơ bản trong quá trình dùng chiết xuất tinh dầu quế, nếu bạn chiết xuất tinh dầu quế thì cần tìm hiểu kĩ càng và cẩn thận hơn trước khi bắt tay vào làm, chúc các bạn thành công.